Στρατηγικές διαχείρισης παιδιών με τη Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με
ή χωρίς Υπερκινητικότητα {ΔΕΠ -Υ} μέσα στην τάξη.
Εάν το παιδί παρουσιάζει δυσκολίες ...
... 1) να ξεκινήσει μία δραστηριότητα
1. Δώστε ένα έναυσμα για να ξεκινήσει
2. Δώστε σημειώσεις με συνοπτική παρουσίαση των βασικών εννοιών που θα
ακολουθήσουν στο μάθημα
3. Εξηγείστε τον σκοπό της εργασίας
4. Σπάστε τη μεγάλη εργασία σε μικρά μέρη.
Αυτή είναι από τις σημαντικότερες διδακτικές τεχνικές για τα παιδιά με
ΔΕΠ-Υ. Οι μεγάλες εργασίες κατακλύζουν το παιδί με άγχος, με αποτέλεσμα να τα
παρατάει πιστεύοντας ότι δεν θα τα καταφέρει.
Εφόσον διαιρεθεί η εργασία, κάθε μέρος της φαίνεται μικρό αρκετά, ώστε το
παιδί να αισθάνεται ικανό να το ολοκληρώσει. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ μπορούν να
κάνουν πολλά περισσότερα απ ΄ ότι πιστεύουν. Χωρίζοντας την εργασία σε
κομμάτια, ο δάσκαλος δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να το αποδείξει στον εαυτό
του.
5. Χρησιμοποιείστε χρονόμετρο και ζητείστε από το παιδί να υπολογίζει
πόσο χρόνο θα του πάρει το κάθε κομμάτι της εργασίας.
...2) να παραμένει στη δραστηριότητα / να διατηρήσει την προσοχή του
6. Αφαιρέστε όλα τα διασπαστικά στοιχεία από την περιοχή που το παιδί
διαβάζει.
7. Βάλτε το παιδί να καθίσει δίπλα σε έναν συμμαθητή, που μπορεί άμεσα να
του προσφέρει βοήθεια.
8. Να έχετε συχνή βλεμματική επαφή.
Μπορείτε να «φέρετε πίσω» ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ με την βλεμματική επαφή και
να το αποτρέψετε από τις ονειροπολήσεις. Κάντε το συχνά.
9. Προσφέρετε ποικιλία στις δραστηριότητες.
10. Καθώς περπατάτε στην αίθουσα περάστε δίπλα του, κάντε νόημα στο παιδί
ευγενικά ή ένα ελαφρύ χτύπημα στο σημείο που το παιδί διαβάζει, για να το
βοηθήσετε να παραμείνει στη δραστηριότητα.
11. Κάνετε συχνά ερωτήσεις για να κρατάτε την προσοχή του παιδιού σε
εγρήγορση ή κάντε μία ερώτηση για να κερδίσετε την προσοχή του. Χρησιμοποιείστε
το όνομά του ή τα ενδιαφέροντά του μέσα σε προτάσεις με ουδέτερο τρόπο κατά τη
διάρκεια των συζητήσεων.
12. Βάλτε το παιδί να κάτσει μακριά από στοιχεία που του αποσπούν την
προσοχή (πόρτα, παράθυρα, δραστήριους μαθητές).
Φροντίστε να κάθεται κοντά σας /απέναντί σας)
13. Αν έχει την τάση να χάνει τη συγκέντρωσή του καθώς περνάει η μέρα,
προγραμματίστε τις πιο απαιτητικές ασκήσεις για τις πρώτες πρωινές ώρες.
14. Να ελέγχετε την πρόοδο κατά τη διάρκεια μίας άσκησης.
15. Να επαινείτε τα παιδιά όσο το δυνατόν περισσότερο. Τα παιδιά αυτά
χρειάζονται ενθάρρυνση κι επωφελούνται πολύ από τους επαίνους.
Την πιο καταστρεπτική πτυχή της ΔΕΠ /ΔΕΠ-Υ δεν αποτελεί η ίδια η
ελλειμματική προσοχή, αλλά η δευτερογενής επίπτωση, που έχει η διαταραχή στην
αυτοεκτίμηση.
...3) να παραμείνει στη θέση του
16. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί καταλαβαίνει τις προσδοκίες σας.
17. Επιβραβεύετε κάθε φορά που το παιδί παραμένει καθισμένο.
18. Τραβήξτε μία φωτογραφία όπου το παιδί κάθεται κατάλληλα και δείξτε τη
διακριτικά στο παιδί όταν χρειάζεται.
19. Εάν το παιδί έχει δυσκολία να παραμένει στη δραστηριότητα, μπορείτε
να το βοηθήσετε, εάν του επιτρέψετε να κινηθεί μέσα στην τάξη για μερικά λεπτά
αναθέτοντάς του αρμοδιότητες. Για παράδειγμα ζητείστε του να σβήσει τον πίνακα.
20. Παρατηρείστε τα σημάδια, όταν αυξάνεται το άγχος στο υπερκινητικό
παιδί. Ίσως χρειαστεί να μειώσετε το φόρτο εργασίας στο παιδί ή να του δώσετε
μία ευκαιρία να απελευθερώσει την ενέργειά του.
π.χ. ζητείστε από το παιδί να παραδώσει ένα «πολύ σημαντικό γράμμα» μέσα
σε ένα σφραγισμένο φάκελο σε ένα άλλο δάσκαλο ή στη γραμματεία του σχολείου.
21. Δώστε ευκαιρίες για κίνηση.
Διαλέξτε το υπερκινητικό παιδί για να μοιράσει τις εργασίες/ τα τετράδια
ή βάλτε το να κάνει άλλες εργασίες μέσα στην τάξη οι οποίες θα το βοηθήσουν να
απελευθερώνει την ενέργειά του και να συνεισφέρει μέσα στην τάξη τονίζοντας την
αυτοαξία του.
22. Ενθαρρύνετε το παιδί να χρησιμοποιεί δικές του τεχνικές, που
συμπεριλαμβάνουν την κίνηση για να παραμένει συγκεντρωμένο.
Για παράδειγμα, επιτρέψτε του να τρίβει ή να παίζει με τα χέρια ένα
αντικείμενο το οποίο είναι κολλημένο κάτω από το θρανίο ή δώστε του να πιέζει
μία μαλακή μπάλα.
(Ζητείστε την άδεια του σχολείου και των γονέων πριν από τη χρήση αυτών
των τεχνικών)
...4) να ακολουθεί οδηγίες
23. Να δίνετε οδηγίες. Να επαναλαμβάνετε τις οδηγίες. Γράψτε τις οδηγίες
στον πίνακα. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ χρειάζονται να ακούν πράγματα περισσότερο από
μία φορά.
24. Δίνετε μικρές και σύντομες οδηγίες. Δίνετε παραδείγματα (οπτικά,
ακουστικά, κτλ).
25. Ζητείστε από το παιδί να επαναλαμβάνει τις οδηγίες μετά από εσάς, για
να βεβαιωθείτε ότι γνωρίζει τι περιμένετε να κάνει.
...5) να εργάζεται ανεξάρτητα
26. Κάντε ομάδα το παιδί με έναν συμμαθητή του, που καταλαβαίνει τις
οδηγίες.
27. Δίνετε εργασίες οι οποίες είναι κατάλληλες στο αναπτυξιακό επίπεδο
του παιδιού.
28. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί μπορεί να προβλέψει το τέλος της
δραστηριότητας.
29. Δίνετε σύντομες, ακριβείς οδηγίες. Απλοποιείστε τις εργασίες. Αφήστε
το παιδί να ολοκληρώσει πρώτα το πρώτο βήμα της εργασίας του, πριν εισάγετε το
δεύτερο βήμα.
30. Εναλλάξτε τις δραστηριότητες που του προσφέρετε βοήθεια, με άλλες,
μικρές, ανεξάρτητες δραστηριότητες.
Σταδιακά απαιτείστε περισσότερη ανεξάρτητη δουλειά, πριν δώσετε βοήθεια.
31. Να δίνετε ποιοτικές εργασίες και όχι ποσότητα για ασκήσεις στο σπίτι.
Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ χρειάζονται μειωμένο φόρτο εργασίας.
32. Εξαλείψτε ή μειώστε τη συχνότητα των χρονομετρημένων τεστ. Τα
χρονομετρημένα τεστ δεν επιτρέπουν στα παιδιά με ΔΕΠ-Υ να δείξουν τι γνωρίζουν
...6) να ακούει
33. Ζητείστε από το παιδί να επαναλαμβάνει τις οδηγίες φωναχτά.
34. Βάλτε το παιδί να κάθεται κοντά στην έδρα που διδάσκετε.
...7) να ακολουθεί κανόνες
35. Δημοσιεύστε κανόνες στην τάξη, οι οποίοι
πρέπει να είναι πολύ σαφείς και συνοπτικοί.
36. Κάντε τους κανόνες εύκολους.
37. Να επιμένετε στις συνέπειες , όταν κάποιο παιδί παραβιάσει τους
κανόνες.
38. Δώστε σε κάθε παιδί μία λίστα με κανόνες, αν είναι απαραίτητο.
Δημιουργείστε ένα «συμβόλαιο» σε προσωπικό επίπεδο με το μαθητή και βοηθείστε
το παιδί να εκφράσει με λέξεις τους κανόνες.
39. Τοποθετείστε το πρόγραμμα της ημέρας στον πίνακα ή και στο θρανίο του
παιδιού εάν χρειάζεται. Να αναφέρεστε στο πρόγραμμα συχνά, να προειδοποιείτε
για τις αλλαγές στο πρόγραμμα, έτσι ώστε να προετοιμάζεται και να το
επαναλαμβάνετε συνέχεια καθώς η ώρα πλησιάζει.
Οι απροειδοποίητες αλλαγές δημιουργούν σύγχυση στα παιδιά με ΔΕΠ-Υ.
40. Να υπενθυμίζετε διαρκώς στην τάξη τους κανόνες.
Αν συνεχίζει να τους παραβιάζει, μιλήστε ιδιαιτέρως με το παιδί και όχι
μπροστά σε όλη την τάξη.
41. Αφήστε τον εαυτό σας πιο ελεύθερο και λιγότερο συμβατικό.
Βάλτε την καινοτομία μέσα στη μέρα σας.
Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ τη λατρεύουν και την αντιμετωπίζουν με ενθουσιασμό. Τα
βοηθάει να διατηρούν την προσοχή τους - καθώς και τη δικιά σας.
Αυτά τα παιδιά είναι γεμάτα ζωή και τους αρέσει το παιχνίδι.
42. Αφήστε το να βγει έξω από την αίθουσα για λίγο, αν αυτό επιθυμεί. Με
αυτόν τον τρόπο απλά θα φύγει για λίγο, αλλά δεν θα χάσει το νόημα, πάντα
βέβαια μέσα σε πλαίσια κανόνων.
43. Προσπαθήστε να προβάλετε την επιτυχία τους όσο το δυνατόν
περισσότερο. Αυτά τα παιδιά ζουν τόσο πολύ με την αίσθηση της αποτυχίας, που
αναζητούν με κάθε τρόπο την επιβράβευση, έστω και την πιο μικρή.
Κάντε συχνές συναντήσεις με τους γονείς και όχι μόνο όταν έρχεστε
αντιμέτωποι με ένα πρόβλημα ή μία κρίση.
...8) να μην διακόπτει
Στις αρχικές τάξεις του δημοτικού τα παιδιά τείνουν να μιλούν πολύ και να
διακόπτουν, καθώς μεγαλώνουν αυτό μειώνεται.
44. Υπενθυμίστε σε όλη την τάξη ότι κάθε φορά που παίρνουν το λόγο, θα
λένε μόνο μία πρόταση.
45. Να υπενθυμίζετε διαρκώς σε όλη την τάξη, ότι πριν μιλήσουν, πρέπει να
σηκώνουν το χέρι.
46. Διδάξτε στους μαθητές σας, πως πρέπει να σκέφτονται πριν μιλήσουν.
Αυτό θα βοηθήσει το παιδί με ΔΕΠ-Υ να χαλαρώνει πριν μιλήσει. Μπορείτε να
το κάνετε αυτό περιμένοντας 10 δευτερόλεπτα, πριν δεχτείτε τις απαντήσεις τους.
47. Εάν οι μαθητές σας μιλούν με τη σειρά στην ομάδα, χρησιμοποιείστε
χρονόμετρο, αν αυτό χρειαστεί.
Εργασίες για το σπίτι
• Να χρησιμοποιείτε μεγάλου τύπου χαρτί
• Η σελίδα πρέπει να παραμένει απλή
• Μη βάζετε εικόνες οι οποίες δεν σχετίζονται με την άσκηση
• Υπογραμμίστε τις βασικές κατευθύνσεις και το λεξιλόγιο
• Βάλτε μόνο μία ή δύο ασκήσεις ανά σελίδα
• Χρησιμοποιείστε τα περιθώρια για να δώσετε έμφαση στα τμήματα του
κειμένου.
Η θέση που πρέπει να επιλέξετε για να κάτσει το παιδί με ΔΕΠ-Υ μέσα στην
τάξη πρέπει να:
• Είναι κοντά σας
• Είναι κοντά στον πίνακα
• Είναι στο κέντρο της τάξης
• Μακριά από παράθυρα
• Μακριά από φωτεινές και πολύχρωμες επιδείξεις
• Αυτά θα περιορίσουν τις διασπάσεις- ένας λόγος που τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ
δε λειτουργούν καλά μέσα σε ομάδες.
Αν μπορείτε, στοιχίστε τα θρανία σε σειρές.
